Palamuttaki “bolluk”, tehlikenin habercisi

Türkiye’de denizlerden elde edilen su eserlerinde 2009 yılından bu yana büyük bir düşüş yaşanıyor. Buna karşı yetiştiricilikten elde edilen eserlerde tıpkı oranda artış gözleniyor. Balık stoklarının kendini yenilemesine imkan tanımayan çok avcılık baskısı, evvel denizlerdeki iri cüsseli avcı balık tiplerini yok ediyor, akabinde da küçük balıkları.

Bu yıl bolluk haberleriyle gündeme gelen Palamut da benzeri halde giderek azalıyor. 2020’de avlanan palamut oranı 2021’de 9 kat düştü. Uzmanlar, av döneminin başında yansıtılan “Palamut akını” haberlerinin stokların tükenmesine neden olacağını ve bir sonraki dönemin Palamut’ta yokluk yılı olacağına işaret ediyor.

‘KARADENİZ’DEN PALAMUT FIŞKIRIYOR’ HABERLERİ GÜNDEMDE

Denizlerde av yasağının 1 Eylül’de kalkmasıyla balık avı dönemi da başladı. Av döneminin birinci iki haftasında bilhassa Karadeniz’den gelen haberlerde palamut bolluğuna işaret ediliyor.

Haber ajansları “Palamut akını” ve “Karadeniz’den Palamut fışkırıyor” üzere başlıklarla abonelerine balık bolluğunu duyururken, toplumsal medyadaki paylaşımlar da bu akıma katılarak bu yıl Karadeniz’deki balık avının bolluk içinde geçtiği tarafında paylaşımlar yapıyor.

Taneyle satılan Palamut zincir marketlerin reyonlarındaki yerini de aldı.

SOSYAL MEDYA YORUMCULARI PALAMUT AKININA KATILDI

Balık bolluğuna ait yorumların odaklandığı ortak nokta ise Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Karadeniz’de gemi trafiğinin azalması ve Kuzey kıyılarındaki kimi sanayi tesislerinin kapılarına kilit vurması olarak gösteriliyor.

Sosyal medya yorumcularının argümanına nazaran savaş Karadeniz’e yaradı ve ekosistemin onarılmasıyla birlikte balık bolluğu yaşanıyor.

Adeta kısır döngüye dönüşen bu bilgi kirliliği çok avlanmayı ve balık stokları üzerindeki baskıyı artırmaya yol açıyor.

KARADENİZ’DE BÜYÜK BALIKLAR BİRER BİRER YOK OLUYOR

Son günlerde gündeme gelen “Palamut akını” haberlerinin göz gerisi ettiği bir öbür kıymetli gerçek ise şayet tedbir alınmazsa bilinçsiz, kuralsız, yasadışı ve kayıt dışı avcılık yüzünden son yıllarda birer birer Karadeniz’i terk eden orkinos, kılıç balığı, uskumru ve kolyoz üzere çeşitlere palamudun da katılabileceği kaygısı.

ÖNLEM ALINMAZSA YOK OLUŞ SIRASI LÜFER VE PALAMUTTA

Konuyla ilgili sorularımızı yanıtlayan uzmanlar, Türk boğazları üzerinden göç ederek hayat döngüsünü sürdüren balık çeşitlerinin son yıllarda yaşadığı yok oluşa işaret ederek değerli ihtarlarda bulunuyor: “Göç yapan balıklar ekseriyetle sürü oluşturan ve uzun göçler yapmaya elverişli süratli yüzen, pelajik balıklardır. Bunlar ortasında Sardalya göç yapan en küçük balık olup, göçü başlatan balık olarak da kabul edilir.

İlkbaharda Ege Denizi’nden Karadeniz’e yanlışsız göçe başlayan Sardalya’yı takiben daha büyük cüsseli balıklar göçü devam ettirir. Lüfer, Uskumru, Kolyoz, Palamut ve yeniden onları takiben Orkinos ve Kılıç Balıkları yüzyıllardır bu göçü tamamlıyorlardı.

Halk ortasında balık akını olarak da tabir edilen bu geçiş sırasında balık avcılığı nispeten kolaydır. Balıkların göç yolunda dar suyollarından geçerken kolay kolay avlanabilmesi, ne yazık ki yıllardır göç yapan bu balıkların artık Karadeniz’e çıkamamasına neden olmuştur.

Önce en büyük cüsseli orkinos ve kılıç balıkları Karadeniz ve sonrasında da Marmara Denizi’nden kaybolmuştur. Sonrasında da Uskumru ve Kolyoz Karadeniz’de kaybolmuş ve Marmara Denizi’nde de çok azalmıştır. Sıra Lüfer ve Palamut’a gelmiş, bu balıkların da ortalama uzunluğu avlanabilir boyun altında kalmaya başlamıştır.”

DENİZLER TÜKENİRKEN SU ESERLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE ARTIŞ VAR

Türkiye’de denizlerden elde edilen eserler ile yetiştiricilikten elde edilen eserler ortasındaki makas son yıllarda giderek açılmış durumda. TÜİK bilgilerine nazaran 2009 yılında deniz eserleri 425.046 ton iken birebir yıl yetiştiricilikten elde edilen su eserleri 158.729 ton olarak kayıtlara geçti. 2016’da deniz eserleri 301.464 tona düşerken, yetiştiricilik eserleri 253.395 tona yükseldi.

Geçtiğimiz yıl ise yetiştiricilikten elde edilen su eserleri ölçüsü denizlerden elde edilen ölçünün yaklaşık 1,5 katına çıktı. Buna nazaran 2021 yılında denizlerden elde edilen eserler 298.018 ton olurken, yetiştiricilik eserleri 471.686 ton olarak kaydedildi.

2020’DE 22 BİN TON AVLANAN PALAMUT 2021’DE 2500 TONA DÜŞTÜ

Bu yıl denizden “fışkırdığı” öne sürülen Palamut’taki istatistikler de benzeri halde büyük bir düşüş yaşandığı gözler önüne seriyor. 2020 yılında 22.742 ton Palamut kayıtlara geçerken 2021’de bu sayı yaklaşık 9 kat düşerek 2595 tona geriledi.

Yusuf Yavuz

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir